انواع بثورات پوستی
کهیرها هنگامی به‌وجود می‌آیند که پوست به واسطه واکنش‌های آلرژیک به باکتری‌ها، ویروس‌ها، مواد غذایی، فلزات و سایر فاکتورهای دیگر دچار حساسیت شود. برای جلوگیری از کهیرها و درمان کردن آنها مطالب زیر را بخوانید.
چه عواملی باعث بثورات پوستی می‌شود؟
یکی از شایع‌ترین دلایلی که والدین کودکان خود را به پزشک می‌آورند، همین بثورات هستند. در اکثر موارد، بثورات وضعیت خطرناکی را نشان نمی دهند اما در برخی موارد علامت بدی هستند. اگر کودک در وضعیت سلامت عمومی خوبی است و علائم دیگری ندارد، وجود بثورات بر روی پوستش تا چند روز هم مسئله‌ای نیست. بسیاری از بثورات بدون درمان هم خوب می‌شوند. اگر به همراه این بثورات پوستی، کودک تب کرده و مشکل تنفسی دارد، استفراغ می‌کند یا سطح سلامت عمومی‌اش کاهش پیدا کرده است، به پزشک مراجعه کنید چرا که توصیف کردن نوع بثورات پوستی او پشت تلفن کار سختی است. بثورات پوستی به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد، پس به پزشک مراجعه کنید تا او نوع بثورات پوستی را تشخیص دهد و علاوه‌بر آن، میزان گسترش آن، تعداد و بزرگی آنها، مدت زمانی که طول می‌کشد تا آنها خوب شوند و اینکه آیا بثورات از نوع خارش دار هستند یا خیر را مشخص کند.
حساسیت‌های پوستی ناشی از آلرژی
کهیر
یکی از شایع‌ترین انواع حساسیت‌های پوستی ناشی از آلرژی کهیر است، یک حساسیت پوستی بسیار خارش دار که مشخصه آن وجود نواحی برآمده و قرمز رنگ بر روی پوست است. این نواحی معمولاً دایره‌ای شکل هستند و مرکز آنها کم‌رنگ است. کهیرها در اثر واکنش‌های آلرژیک به دارو، مواد غذایی، عفونت‌های ویروسی، یا نیش و گزش حشرات به وجود می‌آیند. کهیرها در سراسر بدن پراکنده می‌شوند و معمولاً طی سه یا چهار روز ناپدید می‌گردند. کهیر موضعی معمولاً نشان‌دهنده این است که آن قسمت از پوست به طور مداوم با ماده‌ای مانند گیاهان، گرده گل، فلزات و … تماس دارد که بدن قادر به تحمل آن نیست.
عفونت‌های موضعی ناشی از کهیر
زخم‌های عفونی
یک زخم عفونی زمانی به وجود می‌آید که زخم کوچکی که در اثر حساسیت پوستی، خراش، برش، یا نیش به‌وجود آمده توسط باکتری‌های آلوده سطح پوست، غشاء مخاطی یا منابع خارجی عفونی شود. زخم قرمز، مرطوب و عفونی شده، دلمه می‌بندد و زرد رنگ می‌شود و اطراف آن به دلیل عفونت متورم می‌شود. گره‌های لنفاوی کودک که در اطراف آن نواحی قرار دارند ممکن است متورم شده و کودک تب کند. اگر کودک زخم را بخاراند، ممکن است باکتری‌ها در سطح پوست پخش شده و کهیر عفونی شدت پیدا کند.
زرد زخم
زرد زخم می تواند در هر قسمت از بدن که زخم یا خراش دارد، بروز کند. زخم معمولاً در نتیجه خارش، نیش، یا حساسیت بسیار خفیف به‌وجود می‌آید و توسط باکتری‌های استرپتوکوک یا استافیلوکوک عفونی می‌شود. زخم قرمز و مرطوب می‌شود، دلمه می‌بندد و در نهایت زرد می‌شود. اگر کودک زخم را بخاراند، ممکن است باکتری‌ها در سراسر پوست پخش شوند و زخم‌های بیشتری را تولید کند که قبل از خشک شدن و دلمه بستن از یک روز گرفته تا شش روز بر روی بدن کودک باقی بمانند. زرد زخم معمولاً توسط آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی درمان می‌شود.
سلولیت
سلولیت یک عفونت پوستی موضعی است که از باکتری استرپتوکوک ناشی می‌شود. پوست در یک ناحیه متورم، داغ و قرمز می شود و به وضوح قابل تشخیص است. اغلب هیچ نقطه‌‌ای بر روی این ناحیه وجود ندارد که حاکی از محل ورود باکتری باشد. سلولیت گاهی اوقات به همراه تب و کاهش شرایط عمومی بدن بروز می‌کند. سلولیت را باید سریعاً ارزیابی و درمان کرد چرا که عفونت ناشی از آن به سرعت در بدن گسترش پیدا می‌کند.
حساسیت پوستی از نوع قارچی
حساسیت‌های قارچی عفونت‌هایی هستند که از دو نوع خاص قارچ ناشی می‌شوند: قارچ تنیا و قارچ کاندیدا. عفونت‌های ناشی از قارچ تنیا که با نام کرم حلقوی نیز شناخته می‌شود، ضایعات بیضوی یا حلقه‌ای شکل هستند که در وسط آنها رنگ پوست طبیعی است اما نواحی اطراف آنها برآمده و پوسته پوسته هستند و خارش دارند. این ضایعات ممکن است بر روی سر، صورت، بدن، یا ناخن‌ها به‌وجود بیایند. عفونت‌های ناشی از قارچ کاندیدا ممکن است در نوزادان به شکل برفک دهان، پوشش سفیدی در ناحیه دهان و زبان و یا نقطه‌های قرمزرنگی در ناحیه پوشک کودک دیده شوند. این عفونت ممکن است در هر سنی در کودکان اتفاق بیافتد. این عفونت معمولاً در نواحی مرطوب مانند زیر چانه میان انگشتان پا به وجود می‌آید و گاهی‌اوقات خارش دارند و ممکن است باعث تغییر رنگ ناخن هم شود (معمولاً در ورزشکاران).
چه زمانی باید نگران شد: عفونت‌های قارچی
گال
گال یک نوع عفونت پوستی است که از کنه ناشی می‌شود. کنه‌های ماده وارد پوست ــ میان انگشتان، در ناحیه مچ دست و زیر بغل ــ می شوند. گال در کودکان ممکن است در کف دست و پا بروز کند. گال باعث خارش شدید شده که منجر به زخم شدن آن ناحیه، تاول زدن و دلمه بستن می‌شود و احتمال بروز عفونت‌های باکتریایی ثانویه نیز وجود دارد. معمولاً می‌توان سوراخ‌های بسیار کوچک خاکستری رنگی را بر روی پوست مشاهده کرده در در اثر نیش کنه به‌وجود آمده‌اند. گال مسری است به همین دلیل توصیه می‌شود که درمان را خیلی سریع توسط پزشک شروع کنید.
شپش سر
شپش‌ها حشراتی هستند که درحالی که به موهای سر متصل هستند تخم می‌گذارند. این تخم‌ها بعد از حدود یک هفته باز می‌شوند و بر روی سر خارش ایجاد می‌کنند. معمولاً شپش‌ها را می‌توان در روی خط موهای سر، روی گردن، پشت گوش توسط یک ذره‌بین و شانه دید. اگرچه شپش‌ها کاملاً مسری هستند مهم است به یاد داشته باشید که آنها منجر به بیماری نمی‌شوند و کودکان را بیمار نمی‌کنند. با درمان صحیح می‌توان مانع از سرایت شپش به کودکان دیگر شد.
زگیل
زگیل یک بیماری پوستی و ویروسی شایع در دوران کودکی است. زگیل انواع مختلفی دارد و ممکن است به صورت جداگانه یا خوشه‌ای میان انگشتان، دست‌ها و پاها به‌وجود بیاید. زگیل‌ها معمولاً سطحی سخت و خشن دارند و سطحشان اندکی برآمده است. اما زگیل‌هایی که بر روی کف پا می‌زنند به دلیل وزن بدن مسطح می‌شوند. زگیل‌ها بدون هیچ گونه درمان خود به خود ناپدید می‌شوند اما ممکن است مجدداً عود کنند. زگیل کف پا اغلب به درمان نیاز دارد.
زگیل آبکی
زگیل آبکی یکی دیگر از بثورات جلدی شایع دوران کودکی است که از یک ویروس ناشی می‌شود. این نوع حساسیت پوستی به شکل گلوله‌های برآمده کوچکی است که با ۲ تا ۵ میلی‌متر قطر بر روی سطح پوست ظاهر می‌شوند. رنگ این زگیل‌ها متنوع است؛ از بی‌رنگ گرفته تا قرمز گوشتی، خاکستری، سفید یا زرد. هر یک از این گلوله‌ها در مرکزشان دارای یک فرورفتگی کوچک هستند. این زگیل‌ها معمولاً باعث ناراحتی و اذیت کودکان نمی‌شوند اما از آنجایی که ممکن است دردناک باشند و خارش داشته باشند، شاید کودک آنها را بخاراند و عفونت آن ناحیه را به نواحی دیگر منتقل کند. این زگیل‌ها ممکن است در سراسر بدن کودک به‌صورت جداگانه یا خوشه‌ای دیده شوند. معمولاً پس از سپری شدن چند هفته این زگیل‌ها خود به خود درمان می‌شوند یا حتی ممکن است برای ماه‌ها یا سال‌ها هم هنوز بر روی بدن کودک باقی بمانند. معمولاً درمان توصیه نمی‌شود.
اگزما
سه نوع اگزمای شایع وجود دارند:
درماتیت آتوپیک یک حساسیت پوستی مزمن است که در کودکانی بروز می‌کند که در خانواده خود سابقه آلرژی دارند. این ضایعات پوستی معمولاً خشک و خارش دار هستند. پوست قرمز و تحریک و پوسته پوسته می‌شود. خاراندن پوست باعث زخم شدن آن می‌شود و در نتیجه آن ممکن است اسکار یا عفونت‌های ثانویه به‌وجود بیایند.
سبوره
سبوره که با نام درماتیت سبورئیک نیز شناخته می شود در کودکان زیر دو سال و نوزادان زیر سه ماه دیده می‌شود. علت این نوع اگزما ناشناخته است اما این‌طور به‌نظر می‌رسد که در نتیجه اختلالی در تولید غدد چربی و عرق ایجاد می‌شود. برخلاف اگزمای آتوپیک، ضایعات پوستی این نوع اگزما معمولاً خارش ندارند اما خشک ، قرمز و اندکی پوسته پوسته هستند. این نوع اگزما معمولا بر روی صورت، گردن، قفسه سینه، چین و چروک‌ها و تا شدگی‌های پوست و ناحیه پوشک دیده می‌شوند. در نوزادان این نوع اگزما ممکن است به‌همراه دلمه‌های زردرنگی باشد. معمولا این نوع حساسیت پوستی پس از چند ماه به‌طور کلی از بین می‌رود.
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی زمانی اتفاق می‌افتد که مواد خاصی مانند نیکل، مواد آرایشی، کرم‌ها، مواد پاک کننده پوست، پوست را تحریک کرده و واکنش حساسیتی شدید ایجاد کنند. پوست قرمز می‌شود و در مناطق آسیب‌دیده پوست ویزکول‌هایی به چشم می‌خورد. ضایعات ناشی از درماتیت تماسی معمولاً خارش دار هستند اما می‌توانند مرطوب بوده و به شکل تاول نیز بروز کنند. مثلاً تماس با پیچک سمی یکی از موارد درماتیت پوستی به‌حساب می‌آید.
حساسیت در ناحیه پوشک
این حساسیت در ناحیه پوشک به‌وجود می‌آید و از نشانه‌های آن این است که پوست در نتیجه ادرار و مدفوع قرمز و مرطوب می‌شود. این حساسیت می‌تواند باعث این شود که زخم‌های کوچکی در آن نواحی سر باز کنند و اجازه دهند که باکتری یا قارچ وارد بدن شده و عفونت‌های ثانویه به‌وجود بیاید.
چگونه حساسیت ناشی از پوشک را درمان کنیم؟
عفونت‌های عمومی به همراه بثورات پوستی گسترده
سرخجه و سرخک
علائم سرخجه و سرخک علاوه‌بر لکه‌های مسطح و کوچک قرمز رنگ شامل تب، ضعف و سرفه است. سرخجه و سرخک در آمریکا جزو بیماری‌های نادر به‌حساب می‌آیند چرا که اکثر کودکان در سن ۱۴ ماهگی و سپس در سنین ۴ و ۶ سالگی واکسن این بیماری‌های را دریافت می‌کنند. با وجود اینکه سرخجه در آمریکا کاملاً ریشه‌کن شده است هنوز هم به نوزادان و کودکان این واکسن تزریق می‌شود چرا که در کشور‌های اطراف هنوز این بیماری ریشه‌کن نشده است.
آبله مرغان
آبله‌مرغان به شکل لکه‌های قرمزرنگی که شبیه نیش پشه هستند بر روی صورت و بدن کودک بروز می‌کند. در عرض چند ساعت، این علائم تبدیل به تاول‌های پر از مایع می‌شوند که می‌ترکند و دلمه می‌بندند. آبله‌مرغان معمولاً به راحتی قابل تشخیص است چرا که پوست اطراف ویزکول‌ها کاملاً طبیعی است. سایر علائم آبله مرغان عبارت است از تب، احساس خفگی، و تاول‌هایی درون دهان. از آنجایی که این دانه‌های قرمزرنگ بسیار خارش دارند بهتر از کودک را از زیاد خاراندن آنها باز داریم چون احتمال انتقال عفونت باکتریایی به سایر ارگان‌ها وجود دارد. عفونت های باکتریایی همچنین ممکن است باعث زخم و اسکار شوند. آبله مرغان کاملا مسری است، و این امکان وجود دارد که کودکانی که با هم در تماس هستند این بیماری را از هم بگیرند. پس از ۵ تا ۷ روز تمام این دانه‌ها تبدیل به پوسته‌های خشکی می‌شوند که نشان دهنده این است که بیماری دیگر مسری نیست. در حال حاضر اکثر کودکان در آمریکا واکسن آبله مرغان دریافت می‌کنند.
تب مخملک
مخملک از طریق عفونت استرپتوکوکی گلو ایجاد می‌شود. علائم این بیماری شامل گلو درد، تب بالا و لکه‌هایی است که ابتدا بر روی گردن و صورت ظاهر شده اما در ادامه در سراسر بدن گسترش پیدا می‌کنند. پوست قرمز می‌شود و بر روی آن برجستگی‌های کوچک سنباده‌ای ظاهر می‌شود. ناحیه اطراف دهان معمولاً بی رنگ می‌شود. پس از ۵ تا ۶ روز این لکه ها و دانه‌ها ناپدید می‌شوند و پوست مخصوصاً در نواحی نوک انگشتان شروع به بهبود می‌کند. اگر کودکتان مخملک گرفته است، به پزشک مراجعه کنید تا بر روی او آزمایش عفونت استرپتوکوکی انجام شود و کودک آنتی‌بیوتیک دریافت کند.
مونونوکلئوز
مونونوکلئوز که معمولاً مونو نامیده می‌شود، یک عفونت ویروسی است که در اغلب کودکان و نوجوانانی که در سن مدرسه قرار دارند خود را نشان می‌‌دهد. علائم این بیماری عبارتند از گلو درد، مشکل قابل توجه در بلع، تب، و بزرگ شدن غدد لنفاوی گردن. ضایعات پوستی، عمومی نبوده، صورتی رنگ هستند و بر روی بدن بروز می‌کنند.
روزئولا
روزئولا یک بیماری ویروسی است که منجر به تب با درجه بسیار بالا می‌شود که همراه با علائم دیگر سه تا چهار روز طول می‌کشد. پس از این این که تب ناگهان قطع شده و لکه‌هایی بر روی پوست ظاهر می‌شود. این دانه ها عمومی نبوده، صورتی رنگ هستند و تنها بر روی گردن و قفسه سینه ظاهر می‌شوند. دانه‌ها خارش ندارند، وقتی روی آنها فشار می‌آورید محو می‌شوند و ظرف مدت یک یا دو روز ناپدید می‌شوند. به‌طور معمول، کودکی که روزئولا دارد زمانی که این دانه‌ها بر روی بدنش ظاهر می‌شوند خیلی کلافه‌تر و آشفته‌تر از وقتی است که تب داشته است.
بیماری پنجم
یکی دیگر از بیماری‌های ویروسی است که با علائم سرماخوردگی و تب آغاز می‌شود. دانه‌های حساسیتی پس از تنها یک هفته بروز پیدا می‌کنند و گونه ها قرمز شده اطراف دهان بی‌رنگ می‌شود. در برخی از کودکان، این دانه‌ها در سراسر بدن بجز کف دست‌ها و پاها پخش می‌شوند. این ضایعات پوستی ظاهری بند بند داشته و ممکن است خارش داشته باشند و معمولاً یک تا سه هفته طول می‌کشد تا ناپدید شوند.
بیماری دست پا دهان
این بیماری توسط ویروس کوکساکی ایجاد می‌شود که به‌صورت بثورات پوستی و جوش‌های تاولی در ناحیه دست و پا و دهان بروز می‌کنند. این بیماری معمولاً در کودکان زیر ۴ سال دیده می‌شود و علائم آن شامل تب و تاول‌هایی است که داخل دهان می‌زند و بلع را دشوار می‌کند. معمولاً دوره بیماری تنها چند روز است اما مدتی طول می‌کشد تا زخم‌های به‌وجود آمده در دهان خوب شوند. کودکان ممکن است بیش از یک بار به این بیماری دچار شوند.
بیماری لایم
این یک بیماری است که از طریق گزش کنه ایجاد می‌شود. معمولاً پس از ۲ تا ۶ هفته پس از گزش کنه بثورات پوستی به همراه علائمی شبیه به علائم آنفلوانزا ظاهر می‌شوند (تب، سردرد، بدن درد). بثورات پوستی به شکل یک منطقه دایره‌ای قرمز رنگ در اطراف نیش کنه (ممکن است بیش از یک نیش باشد) ظاهر می‌شود. این بیماری بدون بثورات پوستی نیز ظاهر شده و باعث درد مفاصل، درد قفسه سینه، سردرد و مشکلات عصبی می‌شود.
اکنه
اکنه یک نوع بثورات پوستی رایج در نوجوانان است و در نتیجه انسداد فولیکول مو ناشی از افزایش تولید ماده سبابه پوست ایجاد می‌شود. این باعث التهاب موضعی پوست و ایجاد جوش‌های قرمز رنگ یا جوش‌های چرکی می‌شود. اگر آکنه به روش درست درمان نشود ممکن است شدید شده و تولید کیست‌هایی بکند که منجر به اسکار شوند.
چگونه از بثورات پوستی جلوگیری کنیم
- از به‌کار برد مواد محرک قوی (صابون، مواد شوینده، عطر) که ممکن است پوست را تحریک کرده و آن را مستعد آسیب دیدن و ایجاد بثورات پوستی شوند، خودداری کنید. لباس‌های تنگ بر تن کودک خود نکنید چرا که ممکن است باعث حساسیت پوستی در وی شود.
- در مورد اگزما، خشک شدن پوست باعث خارش آن می‌شود. بهتر است اغلب از کرم‌های مرطوب‌کننده و روغن برای مرطوب و نرم کردن پوست کودک خود استفاده کنید. ناخن‌های کودک را بگیرید که او نتواند با آنها بر روی بدن خود خراش ایجاد کند. برخی غذاها ممکن است اگزمای آتوپیک را در کودکان تشدید کنند. آنها را شناسایی کرده و در صورت امکان آنها را از رژیم غذایی کودک حذف کنید.
- پوشک کودک را مرتب عوض کنید و بهداشت ناحیه پوشک را رعایت کنید.
درمان
درمان صحیح بثورات پوستی بر چند عامل بستگی دارد: شرایط عمومی کودک چگونه است؟ آیا کودک علائم و نشانه‌های بیماری‌های دیگر را دارد؟ بثورات پوستی چقدر به سرعت بر روی بدن او ظاهر شده‌اند؟ آیا موضعی هستند یا در سراسر بدن پراکنده شده‌اند؟ این بثورات تا چه اندازه باعث ناراحتی و اذیت شدن کودک هستند؟ آیا کودک دارو مصرف می‌کند؟ آیا به کودک غذای جدیدی داده اید یا از شامپو یا صابون جدیدی برایش استفاده کرده‌اید؟
در اکثر موارد، برای درمان بثورات پوستی از روش‌های کلی زیر استفاده می‌شود:
- عفونت‌های پوستی باکتریایی باید توسط دارو‌های ضد عفونی کننده و ضد باکتریایی موضعی درمان شوند. معمولاً درمان موضعی کافی است اما گاهی اوقات استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی نیز ضرورت پیدا می‌کند. اگر ضایعات گسترده هستند باید به پزشک مراجعه کنید.
- برای کاهش خارش بثورات پوستی به کودک آنتی هیستامین خوراکی (مانند بنادریل) بدهید. آنتی هیستامین را قبل از خواب به کودک بدهید چرا که آنتی‌هیستامین تا حدودی خواب آور است. از پمادهای آنتی‌هیستامین استفاده نکنید چرا که ممکن است تحریک پوست شده و بثورات پوستی را بدتر کند.
- برای کاهش خارش بثورات پوستی از حمام سرد (نه گرم) استفاده کنید و پس از حمام بر روی آنها لوسیون کالامین یا اندکی جوش شیرین بمالید. در خارش‌های موضعی، اگر بثورات پوستی در نتیجه قارچ‌ها، آبله مرغان یا عفونت‌های باکتریایی ایجاد نشده‌اند، می‌توانید از کرم هیدروکورتیزون ۱% استفاده کنید.
- اگر کودک به تازگی دارویی را مصرف کرده و در نتیجه مصرف آن دچار حساسیت پوستی شده است، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
در صورت بروز هر یک از موارد زیر سریعاً با اورژانس تماس بگیرید:
- تب درجه بالا، سردرد، گلودرد یا استفراغ به‌همراه بثورات پوستی
- بثورات پوستی درون چشم یا نزدیک به چشم
- بثورات پوستی که عفونی یا قارچی شده است
- قبل از ظاهر شدن بثورات پوستی، غذایی جدیدی خورده یا درمان دارویی را آغاز کرده است.
- تب دارد، و تکه‌های برآمده پوست به رنگ ارغوانی یا دانه‌های قرمز کوچکی که با فشار سفید نمی‌شوند بر روی پوست او وجود دارند که می‌تواند نشانه‌ای از عفونت و مننژیت باشد.
- دارای بثورات پوستی قرمزرنگی است که در صورت لمس شدن بسیار دردناک هستند که می‌تواند نشانه سلولیت باشد.
- زردزخم دارد که یک عفونت باکتریایی ثانویه پوست است
- دارای بثورات روزنه‌ای شکل است که مرتبط با بیماری لایم می‌باشند.
- کهیر زده و همزمان صورتش متورم شده و تنفس و بلعش با مشکل روبروست که می‌تواند در اثر واکنش آنفیلاکتیک ظاهر شده باشد.
- دارای بثورات پوستی است که صرف‌نظر از علت بروز، بیش از سه روز است که ادامه دارن